Skip to content

Wiosną 1845 roku Celestyna Działyńska założyła Towarzystwo Dobroczynności Dam Polskich w mieście Poznaniu – jedną z pierwszych tego typu nowoczesnych organizacji w Poznaniu. Wedle statutu, celem Towarzystwa było:

„W ogóle jest wspierać cierpiącą ludność, tak do duszy, jak i do ciała, a więc naprzód nędzę ratować, dalej wstrzymać upadek z ubóstwa do nędzy. Że zaś złe nałogi są w Poznaniu główną przyczyną, dlatego ma się dla uchronienia wydźwigniętych z nędzy od powtórnego upadku wszelkiego dołożyć starania do moralnego ich poprawienia. Główny więc od jałmużny będzie pozyskanie zaufania biednego i zobowiązanie go sobie dla łatwiejszego oderwania go od złego. Chociaż Towarzystwo jest katolickie, z chęcią wspierać będzie potrzebujących wszystkich wyznań”

Jednym z najważniejszych źródeł, które pozostały po działalności tej organizacji są kartoteki, w których Celestyna Działyńska odnotowywała informacje o osobach ubiegających się o pomoc. Dzięki wspomnieniom jej córki, Jadwigi Zamoyskiej wiemy, że nie była to nowa praktyka — podobne spisy Działyńska prowadziła w Oleszycach, gdzie rodzina Działyńskich przebywała po nałożeniu sekwestru na majątek kórnicki w latach 30. XIX wieku. Obecnie kartoteki Towarzystwa Dobroczynności Dam Polskich znajdują się w zasobach Biblioteki Kórnickiej PAN – to składająca się z dwudziestu dwóch teczek Kartoteka (alfabetyczna) podopiecznych Tow. Dobroczynności Dam Polskich w Poznaniu z notatkami Celestyny Działyńskiej o zapomogach (sygn. BK 07508/1-22) oraz Kartoteka podopiecznych Tow. Dobroczynności Dam Polskich w Poznaniu według obwodów (sygn. BK 07507). W sumie obie kartoteki zawierają prawie 1500 kart, na których scharakteryzowano osoby starające się o pomoc Towarzystwa. Pojedyncza karta z kartoteki zawiera informacje na temat imienia i nazwiska osoby ubiegającej się o pomoc, miejsca zamieszkania (o ile nie była to osoba bezdomna), a także krótka charakterystykę sytuacji życiowej. Odnotowana jest także informacja dotycząca udzielonej pomocy. Baza powstała w ramach realizacji grantu Ubodzy miasta Poznania w Kartotekach Towarzystwa Dobroczynności Dam Polskich 1845-1853 realizowanego w ramach konkursu PRELUDIUM 19 Narodowego Centrum Nauki ( nr 2020/37/N/HS3/01858)

Przejdź do kartoteki

Kartoteki Ubogich